Jullie hebben zojuist een puppy in huis verwelkomd, of jullie mogen binnenkort jullie pup ophalen. Superleuk en tegelijkertijd misschien ook wel een tikkeltje spannend! Er zijn zoveel dingen waar je aan moet denken en je wil het liefst alles zo goed mogelijk doen. Eén van de dingen waarmee je wordt doodgegooid is dat iedereen je vertelt dat je je pup wel goed moet socialiseren om later een stabiele hond in huis te hebben. Maar, je puppy socialiseren, hoe moet dat eigenlijk? In deze blog neem ik jullie mee in een aantal do’s and don’t’s als het aankomt op de socialisatie van jullie puppy. Zo ben je ervan verzekerd dat jullie samen een goede start maken voor een rooskleurige toekomst.
Goede socialisatie begint bij de fokker
Meestal kun je een pup vanaf 8 weken oud ophalen bij de fokker. Waarschijnlijk heb je gelezen dat je tot 12 weken de tijd hebt om de puppy zo goed mogelijk te socialiseren voordat de angstfase begint. Hier zit inderdaad een deel waarheid in, maar een goede socialisatie is niet alleen van het nieuwe gezin afhankelijk. Goede socialisatie begint immers al bij de fokker. Een puppy die in een schuur opgroeit, heeft waarschijnlijk minder alledaagse dingen meegemaakt dan een puppy die bij de fokker in huis opgroeit.
Denk bijvoorbeeld aan:
- Bezoek in huis
- Veel menselijk contact
- Contact met eventuele andere huisdieren
- Alledaagse geluiden zoals het geluid van de stofzuiger, de tv, de vaatwasser, de magnetron
- Toegang tot de tuin
- Eventuele uitjes met de fokker naar bijvoorbeeld een tuincentrum of dierenwinkel
- Een aanbod aan verschillende soorten speeltjes met verschillende geluiden, structuren, hardheden
- Vachtverzorging bij rassen waar dat later een groot onderdeel van hun leven gaat vormen, denk aan krulharige honden of honden met een plukvacht
Op het moment dat je de pup mee naar huis neemt, neem je eigenlijk het stokje van de fokker over. Dus het is hopen dat de fokker voor jullie alvast een goede basis heeft gelegd voor de socialisatie van jullie puppy. 🐶
Het belang van een goede fokker
Het is daarom ook enorm belangrijk om bij het kiezen van een fokker goed te vragen naar de huisvesting van de pups en wat de fokker allemaal onderneemt met/doet voor de pups om ze zo goed gesocialiseerd mogelijk en vol zelfvertrouwen aan het nieuwe gezin mee te geven. Onderschat het belang hiervan dan ook niet. Een goede fokker doet er alles aan om de pups een zo goed mogelijke start te geven en zal hier veel geld, tijd en aandacht aan besteden.
Socialisatie vs. Habituatie
Socialisatie
Het woord socialiseren wordt heel veel gebruikt als het aankomt op het opvoeden van je pup of hond. Maar, wat bedoelen we er precies mee?
Als we het hebben over socialisatie, dan gaat het om het vormen van relaties. Bijvoorbeeld, de hond moet gesocialiseerd worden met de andere hond of kat in huis, en met de kinderen in het huishouden, en de mensen die vaak op bezoek komen. De puppy moet leren hoe hij of zij met anderen om moet gaan, wat de regels zijn en wat de consequenties van zijn gedrag zijn. Springt hij bijvoorbeeld bovenop de kat des huizes? Dan kan hij misschien wel een schram op zijn neus verwachten. De puppy zal als reactie hierop zijn gedrag de volgende keer aanpassen, omdat hij heeft geleerd dat die vorm van interactie niet wordt gewaardeerd door de kat.
Socialisatie gaat dus om de relaties die een hond heeft met andere levende wezens in zijn omgeving. Zo kun je je bijvoorbeeld afvragen of je je puppy wil socialiseren met alle vreemde mensen op straat, of dat je misschien juist wil leren aan je puppy dat er ook andere mensen zijn maar dat hij daar niet per se iets mee hoeft.
Habituatie
Als het er alleen om gaat dat je hond ergens aan went, noemen we het habituatie. Bij habituatie gaat het erom dat de reactie van je hond naarmate hij vaker in aanraking komt met eenzelfde prikkel/situatie, afneemt. De hond raakt gewend aan de prikkel/situatie en leert dat hij gewoon kan zijn, zonder dat hij met alles iets moet. Denk bijvoorbeeld aan, hoe vaker hij fietsers voorbij ziet fietsen, hoe minder alert/nieuwsgierig hij hierop reageert. Of, hoe vaker hij andere honden ziet, hoe minder bijzonder deze honden voor hem zijn. Klinkt heel simpel, toch?
Maar zo simpel is het helaas niet altijd. We moeten onze honden wel leren wat het is dat we van hem verwachten. Zo zul je vaak zien dat puppy’s geïnteresseerd zijn in bijna alle honden op straat die zij tegenkomen. Op het moment dat wij dan altijd een interactie met de andere hond toestaan, ontstaat er een verwachtingspatroon waardoor je pup juist leert: ‘hey, andere honden, daar moet ik wat mee!’. Als je dan even geen tijd hebt en je de puppy mee wil nemen de andere kant op, ontstaat er bij je puppy misschien wel frustratie. De verwachting is namelijk gecreëerd dat hij altijd mag spelen met andere honden. Als je niet goed weet hoe dit te begeleiden, kan dit later een vervelend probleem worden.
Het doel van socialisatieactiviteiten
Voor het gemak van deze blog zal ik het wel gewoon nog over socialiseren hebben, maar het is goed om je bewust te zijn van het verschil. Want, wat wil je dat je hond uiteindelijk leert als hij met iets nieuws heeft kennisgemaakt. Wil je dat hij daar dan altijd op af gaat, een verwachting heeft, die misschien voor frustratie kan zorgen als die verwachting niet (altijd) waargemaakt kan worden? Of wil je je pup leren dat gewoon ‘zijn’ ook helemaal prima is, en dat hij niet met alle prikkels in het leven ook daadwerkelijk wat moet? Vraag dit jezelf telkens af als je bezig bent met je pup te laten wennen aan de buitenwereld: wat wil ik later van mijn hond? Dan kan je daarvoor nu vast de juiste basis leggen.
Angstfases tijdens het socialiseren van je pup
In de ontwikkeling van de pup, zijn er bepaalde fases te onderscheiden. In sommige fases zul je merken dat je puppy meer zelfvertrouwen lijkt te hebben en sneller herstelt nadat hij een schrikreactie heeft ervaren. Bijvoorbeeld, je laat een pannendeksel op de grond vallen in de keuken. Dat kan natuurlijk best een hoop kabaal maken. Je pup zal heus even schrikken/ opkijken, dat is immers een gezonde reactie. Wat belangrijk is om in de gaten te houden, hoe snel en hoe goed je puppy van die schrikreactie herstelt.
Er zijn fases die je puppy doormaakt, die we angstfases noemen. Tijdens zo’n fase, is je pup meer op zijn hoede en staat hij minder open om nieuwe dingen te ontdekken, of hij zal de situaties voorzichtiger aftasten dan wanneer hij niet in een angstfase zit. Tijdens zo’n fase, kunnen ze ook makkelijker een trauma oplopen. Bijvoorbeeld door een nare ontmoeting met een andere hond of een schrikreactie van bijvoorbeeld een harde knal tijdens de wandeling.
Wanneer zijn de angstfases van je puppy?
Maar, wanneer vinden deze angstfases dan plaats? De eerste angstfase begint rond de 12 weken oud en duurt tot ongeveer 6 maanden leeftijd van je hond. Dat is dus best een lange periode waarin je ervoor moet zorgen dat je pup zich zo veilig mogelijk voelt en hij zo min mogelijk vervelende ervaringen opdoet. Daarna zijn er nog 3 kortere angstfases rond de 9, 14 en 18 maanden leeftijd. Zo zie je maar dat de socialisatie niet ophoudt nadat de 12 weken grens is bereikt.
Vermijd deze veelgemaakte fouten tijdens het socialiseren van je pup
Hieronder noem ik een aantal dingen, waarvan ik zou zeggen ‘doe het alsjeblieft niet’, omdat het de socialisatie van je puppy niet ten goede komt:
Advies van Jan en alleman aannemen
Zoveel mensen, zoveel adviezen. Op het moment dat je met een puppy de buitenwereld betreedt, zal je merken dat iedereen wel iets te zeggen heeft over hoe je het moet doen of wat je allemaal wel niet fout doet met je pup. Ze hebben immers al hun hele leven honden en weten precies hoe het moet. In ieder geval, dat denken ze.
Maar wees op je hoede met advies van Jan en alleman aannemen. Want, zou jij je haren laten knippen door iemand die toevallig ook al zijn hele leven haar heeft? Of zou jij een tand laten trekken, door iemand die toevallig ook al zijn hele leven tanden heeft? Of je blindedarm laten verwijderen, door iemand die toevallig ook al zijn hele leven een blindedarm heeft? Zou jij misschien… Nou ja, I think you get my point ;-).
Laat je alsjeblieft niet in de war brengen door mensen die vinden dat ze er van alles van weten, puur om het feit dat zij ook honden hebben (gehad). Er gaat een hele wetenschappelijke wereld schuil achter gedragsleer, en die wetenschap evolueert nog met de dag. Zorg dus dat je adviezen aanneemt van mensen die ervoor geleerd hebben. Er staat immers nogal veel op het spel. Je hebt een pup in huis genomen en met een beetje geluk wordt die misschien wel meer dan 12 jaar oud. Best belangrijk dus om professioneel advies in te winnen als je dit zo vlekkeloos mogelijk wil laten verlopen.
Socialiseren met personen/dieren of activiteiten waar de hond later helemaal niets mee hoeft
Op internet en in de literatuur zijn er allerhande lijstjes te vinden met dingen en situaties waaraan je je puppy ‘moet’ blootstellen ten behoeve van de socialisatie. Denk aan:
- De markt
- Vreemde honden
- De trein
- De bus
- De dierentuin
- De kinderboerderij
- Het schoolplein
- Terrasjes
En ja, er staan heus nuttige dingen op dat soort lijsten die kunnen fungeren als een soort geheugensteuntje. Maar, waarom zou je je hond meenemen naar het station en in de trein, als je verder nooit met de trein reist? Of waarom zou je je hond meenemen naar de markt, als je later ook niet van plan bent om naar de markt te gaan met je hond? Wil je later dat je hond je naar alle honden die jullie tegenkomen toetrekt, of is het misschien waardevoller als hij een paar vast vriendjes heeft? Wij geven immers ook niet iedereen op straat die we tegenkomen een knuffel, of wel? 😉
Het is beter om je te focussen op activiteiten waar je je hond later ook mee naartoe wil nemen. Dus, zit jij graag op een terrasje? Neem je pup mee naar een terrasje! Ga je vaak met de bus? Neem je pup dan mee met de bus. Heb je kinderen die je moet ophalen van school? Neem je hond mee naar het schoolplein. Maar ga niet allerlei activiteiten ondernemen alleen maar omdat een lijstje op internet zegt dat je die activiteiten moet ondernemen om je pup goed te kunnen socialiseren.
Je pup geen steun bieden en hem alles zelf uit laten zoeken
Je puppy is nog maar 8 weken op de wereld op het moment dat we beginnen met hem overal mee naartoe te nemen. Acht weken! Dat is echt nog piepjong en ze moeten werkelijk alles nog leren. Het niet bieden van steun kan ervoor zorgen dat je hond geen positieve ervaring overhoudt aan het socialisatieuitje. Bij kindjes houden we ook even het handje vast als er iets spannend is. Bij puppy’s mag dat ook, echt!
Je puppy straffen voor angst / afwachtend gedrag
Op het moment dat je je puppy meeneemt ergens naartoe, straf hem dan niet voor angstig of afwachtend gedrag. Dwing hem ook niet dichterbij de situatie die hij spannend vindt. De kans is groot dat hij op deze manier alleen maar een slechte ervaring overhoudt aan het uitje. Als jij bang bent voor een spin, en ik zeg tegen jou: ‘doe eens niet zo mal, een spin is niet eng!’, ben je dan ook daadwerkelijk minder bang? Of zou het fijner zijn als iemand je even de tijd en ruimte geeft om zelf tot de conslusie te komen dat het misschien niet zo eng is als het op het eerste gezicht leek?
Slechts eenmalig een bepaalde situatie aanbieden waarmee je je puppy wil socialiseren
Practice makes progress! Op het moment dat je een bepaalde situatie maar één keer oefent met je puppy, is de kans groot dat hij daarna nog niet helemaal gewend is. Op het moment dat je vaker dan één keer een situatie herhaalt, heeft je hond meer kans en mogelijkheden om te wennen en de gewenste skills zich eigen te maken. Bijvoorbeeld, rustig onder tafel liggen tijdens een lunch bij een restaurant, of een paar keer mee met de bus zodat hij langzamerhand kan ervaren dat het geen spannende situatie is.
Teveel uitjes doen op 1 dag
We kunnen een grote druk voelen om onze puppy zoveel mogelijk overal mee naartoe te nemen, want hij moet aan ALLES wennen. Dus we gaan naar de dierenarts, het tuincentrum, nemen de pup mee op visite en gaan naar de kinderboerderij. En o ja, morgen gaan we met de trein, de kinderen ophalen van school en naar de markt. Poeh, ik word er zelf al moe van als ik hier alleen al aan denk! Het is heel belangrijk voor pups dat zij genoeg tijd krijgen om de ervaringen die ze hebben meegemaakt te verwerken. Dit gaat het beste tijdens slaap. Jonge puppy’s slapen tot wel 20 uur per dag. Tijdens het slapen verwerken ze nieuwe prikkels en ervaringen die ze hebben opgedaan. Voel je niet onder druk gezet om in een soort sneltreinvaart je pup aan alles wat je maar kan bedenken bloot te stellen. Rustig aan, relax en alles op z’n tijd.
Wat wél te doen tijdens het socialiseren van je pup?
Wat moet je nou wél doen tijdens het socialiseren van je pup? Je kunt het waarschijnlijk al een beetje afleiden uit de ‘fouten’ die ik hierboven benoemd heb. Kort samengevat komt het op het volgende neer:
- Als je iets niet zeker weet, schakel dan een gediplomeerd hondenprofessional in om advies in te winnen. Zo weet je zeker dat je van de juiste adviezen wordt voorzien en dat het welzijn van jouw pup niet in het geding komt.
- Socialiseer je puppy met dingen en situaties waar hij later ook wat aan heeft. Voel je niet onder druk gezet door allerlei socialisatie checklists die op het internet de ronde doen. Als jij nooit met de trein gaat, hoef je je hond ook niet te socialiseren met de trein.
- Bied je pup steun in spannende situaties en straf hem niet voor angst of afwachtend gedrag. Uiteindelijk willen we dat de puppy een positieve associatie krijgt met hetgeen waarmee je hem wil socialiseren, straffen of dwingen draagt daar niet aan bij.
- Bied situaties waarvan je wil dat je puppy er goed aan gewend raakt, meerdere keren aan. Dat hoeft niet meerdere dagen achter elkaar te zijn, maar kan ook over meerdere weken/maanden verspreid worden.
- Zorg dat je puppy voldoende tijd krijgt om uitjes en nieuwe ervaringen te werken en bied hem voldoende mogelijkheid om te slapen. Slaap is ontzettend belangrijk in de prikkelverwerking en als je hond toch een beetje gestrest is geweest tijdens het uitje, is slaap des te belangrijker om weer tot rust te kunnen komen.
Wanneer is een socialisatieuitje geslaagd?
‘Help, ik moet mijn puppy socialiseren!’. Maar, wanneer is een socialisatieuitje eigenlijk geslaagd? Is dat wanneer je pup kennis heeft gemaakt met een nieuwe omgeving, ervaring, of persoon? Of gaat het erom wat de reactie van je pup was? In mijn ogen is een socialisatieuitje geslaagd als je puppy lekker ontspannen is gebleven tijdens de nieuwe situatie en er een positief gevoel aan over heeft gehouden. Op het moment dat hij heel angstig of afwachtend is geweest, was het waarschijnlijk een beetje teveel voor je pup. Je weet dan dat je de volgende keer wat rustiger aan moet doen tijdens het socialiseren.
Hulp nodig?
Krijg jij binnenkort een puppy of heb je die al in huis? En kun je wel wat hulp gebruiken bij het op liefdevolle en speelse wijze socialiseren en opvoeden van jouw pup? Zou je graag een op maat gemaakt plan willen hebben waarin wordt gekeken naar jullie individuele behoeften? Neem dan nu vrijblijvend contact met mij op via de contactpagina, zodat we samen kunnen bekijken wat het beste bij jullie past. Hopelijk tot gauw!